OM SYSTEM OM-1 geproduceerd door OM Digital Solutions met de merknaam Olympus voorop de body. Snappen jullie het nog? De naam is op zijn minst verwarrend. Marco Heesbeen brengt helderheid en testte deze nieuwe camera met onderwaterhuis.

In 2020 heeft Olympus de cameradivisie overgedragen naar het Japanse bedrijf JIP, dat hiervoor de nieuwe naam OM Digital Solutions gebruikt. Het eerste model dat is uitgekomen onder de nieuwe naam is de OM SYSTEM OM-1. Omdat de merknaam Olympus zo bekend is, hebben ze op de eerste model ook nog de oude bekende merknaam vermeld. Officieel is het dus de OM SYSTEM OM-1 maar de meesten noemen hem nog  steeds Olympus OM-1. Zo zit het dus!

Maar genoeg over de naam. De OM-1 is het nieuwe vlaggenschip van Olympus. Voor mij de logische opvolger van de Olympus OM-D E-M1 Mark III. Enkele weken na de release van de OM-1 bracht Nauticam het NA-OM1 onderwaterhuis voor deze nieuwste Micro Four Thirds camera op de markt. Dat was voor mij het startschot om echt met de camera aan de slag te gaan. Ondertussen schiet ik al een aantal maanden met deze combinatie, dus het is de hoogste tijd voor een review.

De camera

De camera is op allerlei punten verbeterd. Ik focus me voornamelijk op de punten die voor onderwaterfotografen belangrijk zijn. De camerabody is compact en voelt robuust aan. De grip rondom het batterijcompartiment is groot genoeg om lekker stevig vast te kunnen houden. Mijn rechterhand past er precies omheen en mijn wijsvinger komt dan automatisch bij de afdrukknop. Heel prettig. De body voelt niet alleen robuust aan, maar is dat ook echt. De camera heeft een IP53 rating, wat betekent dat hij stof- en spatwaterbestendig is. Erg prettig voor ons als onderwaterfotografen! Voor de duidelijkheid:
je kunt er dus niet zo mee onderwaterfotograferen, maar je hoeft je zeker geen zorgen te maken als er een druppel water op de camera valt, bijvoorbeeld wanneer je deze uit het onderwaterhuis haalt. Ook fotograferen in de regen of sneeuw is geen enkel probleem.

Nieuwe sensor

De OM-1 is voorzien van een geheel nieuwe sensor. Voor het eerst in een Micro Four Thirds camera wordt er nu gebruik gemaakt van een Stacked BSI Live MOS sensor. Deze techniek is veel efficiënter in het opvangen van licht en zorgt voor een
nog hogere beeldkwaliteit. Wat mij in de praktijk vooral is opgevallen, is de hoeveelheid ruis - of eigenlijk het ontbreken daarvan. Met name in donkere partijen van een onderwaterfoto zag ik bij de voorgaande modellen toch wel wat ruis, soms zichtbaar in de vorm van banding of patronen. Dit heb ik bij de OM-1 helemaal niet meer opgemerkt en dat vind ik een heel belangrijke verbetering. Ook het dynamisch bereik zou nog een stuk groter zijn geworden, maar dat is in de praktijk lastig te zien en ik heb het in de foto’s niet echt kunnen ontdekken. Het aantal megapixels is met 20,4 hetzelfde als bij z’n voorganger. Meer dan voldoende voor alle toepassingen maar stiekem, gewoon voor het gevoel, had ik een hoger aantal leuk gevonden.

Supersnel

De OM-1 is uitgerust met de nieuwste versie van de TruePic processor. De TruePic X is aanzienlijk sneller en geavanceerder dan zijn voorgangers. De camera profiteert daarvan op allerlei vlakken, zoals beeldkwaliteit, autofocus en repeterende
opnamen. De snelheid loopt op tot maar liefst 120 RAW-beelden per seconde bij gebruik van de elektronische sluiter. Indrukwekkend, maar omdat er bij onderwaterfotografie bijna altijd gebruikt gemaakt wordt van een flitser, zal die de
beperkende factor zijn en zijn deze snelheden niet zo relevant.

Extra hoge resolutie

De nieuwe zoeker heeft een extra hoge resolutie van bijna 6 megapixels, een vergroting van 1,65 x en een verversingssnelheid van 120 fps. Als ik er doorheen kijk, is het verschil direct duidelijk. Het beeld is aanzienlijk scherper, helderder en groter. En met 120 fps is het beeld heerlijk rustig en zonder vertraging. Het verschil met de E-M1 Mark III is opmerkelijk groot.

Accu

De BLX-1 Lithium-ion batterij is de nieuwe accu voor de OM-1. Volgens de CIPA standaard kun je er 520 opnamen mee maken. Dat is 100 meer dan de OM-D E-M1 Mark III met zijn BLH-1 accu. Ik heb gemerkt dat de accu echt lang mee gaat.
Ik maak gemakkelijk twee duiken met dezelfde accu en ik durf wel te zeggen dat ik een meer dan gemiddeld aantal foto’s maak per duik. Er wordt een AC-adapter met USB C-kabel meegeleverd. Je laadt de accu dus in de camera. Ik vind de optionele BCX-1 batterijlader een aan te raden accessoire. In deze lader kun je twee accu’s tegelijk laden en je kunt je camera gewoon blijven gebruiken als je een (andere) accu aan het opladen bent.

Het onderwaterhuis

De aluminium behuizing is fijn compact en volgt de contouren van de camera. Vrijwel alle controls van de camera zijn bedienbaar via het onderwaterhuis; ook de draaiwielen, mode-selector, de pijltjestoetsen en zelfs de lens-release knop.
Ik kan het draaiwiel aan de achterkant met mijn duim bedienen en de control aan de voorkant met mijn middelvinger. Zo kan ik heel comfortabel de sluitertijd en het diafragma aanpassen zonder het handvat los te laten. Mijn wijsvinger rust
automatisch op de grote hendel voor de ontspanknop. Met mijn duim kan ik ook de tweede grote hendel rechtsachter bedienen. Deze activeert de AF-ON knop op de camera. In het menu van de camera kun je de functie van die knop echter
vrij programmeren. Als je niet werkt met back-button focus, kun je er bijvoorbeeld een handmatige witbalans of iedere andere gewenste functie aan toewijzen. Linksvoor vind je een extra grote rubberen draaiknop. Deze wordt gebruikt om
de zoom of handmatige scherpstelling van de lens aan te sturen. Ook daarvoor geldt dat hij gemakkelijk bediend kan worden zonder het handvat los te laten. Ook bij de NA-OM1 heeft Nauticam dus weer heel veel aandacht besteedt aan
ergonomie en bedieningscomfort. Het werken met de camera gaat via het onderwaterhuis misschien nog wel gemakkelijker en comfortabeler dan rechtstreeks op het toestel.

Flitsopties

Er is wat extra ruimte voorzien aan de bovenkant voor de verschillende flitsopties. Let op: De OM-1 wordt geleverd zonder systeemflitser. Onderwaterfotografen maken vrijwel altijd gebruik van externe flitsers, maar de meeste worden tegenwoordig optisch aangestuurd en daar is dus een cameraflitser voor nodig. Het onderwaterhuis ondersteunt alle opties. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor de Olympus FL-LM3 met TTL-ondersteuning, de Nauticam mini flash trigger of de
Turtle TTL trigger. De Olympus FL-LM3 ondersteunt TTL en kun je eventueel ook gebruiken op land, maar is erg langzaam en gebruikt stroom van de camera-accu. De Turtle trigger heeft een interne accu die je met een USB-kabel kunt opladen,
ondersteunt ook TTL en heeft nagenoeg geen vertraging. De flash trigger van Nauticam wordt gevoed door twee knoopcellen, goed voor zo’n 10.000 opnamen, en is razendsnel.

Voor videografen

Aan de linkerzijde is ook wat extra ruimte vrijgehouden. Daar bevindt zich de HDMI-aansluiting van de camera. Verder heeft het onderwaterhuis een extra grote M24 accessoirepoort, zodat je een externe monitor met de nieuwe HDMI
2.0-kabel kunt aansluiten. Dat kan, ook voor filmers, een interessante uitbreiding zijn. Voor filmers biedt de OM-1 sowieso veel meer mogelijkheden dan de E-M1 serie. De OM-1 kan opnemen in 4K 60fps inclusief LOG profiel (OM-Log) voor een extra groot dynamisch bereik. Via de HDMI-poort kan de OM-1 zelfs video uitsturen in RAW 12BIT 4:4:4. Om dat te kunnen opnemen moet je gebruik maken van een externe monitor/recorder, zoals de Atomos Ninja V.

Waterdicht

Het onderwaterhuis is voorzien van het uitgebreide vacuümdetectiesysteem. In combinatie met de optionele vacuümklep heb je dan een systeem dat de waterdichtheid van het onderwaterhuis controleert. Zelf maak ik mijn set enkele uren voor de duik klaar. Met het handpompje zet ik het huis in zeven à acht slagen vacuüm, waarna de controle-led groen oplicht om aan te geven dat de gewenste onderdruk is bereikt. Vlak voordat ik te water ga, kijk ik nogmaals naar de kleur van de led. Als die nog steeds groen is, weet ik dat ik geen fouten heb gemaakt bij het klaarmaken en kan ik met een gerust gevoel te water. De camera monteer je op de tray en schuif je zo in het onderwaterhuis. Nauticam heeft bij de NA-OM1 de tray zo ontworpen, dat het batterijcompartiment van de camera bereikbaar blijft. Je kunt de camer- accu dus wisselen zonder de tray te verwijderen. Een praktische verbetering ten opzichte van zijn voorganger.

Conclusie

Ondertussen ben ik diverse maanden en duizenden onderwaterfoto’s verder met deze configuratie. De set is lekker compact en niet te zwaar. Niet alleen fijn bij reizen, maar zeker ook bij het (trap)lopen over dijken en paden naar de duikstekken in Nederland. De prestaties van de camera zijn erg goed en zoals verwacht weer een stuk verbeterd ten opzichte van zijn voorganger. Met name de aanzienlijke verbetering van de beeldkwaliteit in donkere gebieden was voor mij erg opvallend en prettig. Het dynamisch bereik is prima. Voor zover ik het in de praktijk kan beoordelen niet heel veel beter dan dat van de E-M1 Mark III. Op dat gebied presteert de Micro Four Thirds sensor toch iets minder dan bijvoorbeeld de Full Frame sensor van een Nikon D850. Het scherpstelsysteem van de OM-1 is erg snel en nauwkeurig en kan zeer uitgebreid worden ingesteld. Het is belangrijk om je hierin goed te verdiepen, zodat je het systeem optimaal in kunt stellen voor iedere situatie. Denk hierbij aan het aantal en de positie van de scherpstelvelden maar ook aan diepgaande instellingen zoals de Auto Focus-beperker, waarmee je een specifiek scherpstelbereik kunt instellen om de scherpstelsnelheid te
optimaliseren. Op land zul je regelmatig alle 1053 scherpstelvelden gebruiken, maar onder water gebruik ik zelf meestal één of een klein groepje autofocuspunten, zodat ik heel precies op één punt kan scherpstellen. Dat komt de snelheid niet
ten goede, maar zorgt er wel voor dat de scherpte precies ligt waar je wilt, bijvoorbeeld op het oog van een vis of garnaal.

Een geheel

Het Nauticam onderwaterhuis vormt één geheel met de camera en de perfecte ergonomie met grote comfortabele controls maken het bedienen van de camera misschien nog wel makkelijker dan direct op de camera. Het  vacuümdetectiesysteem zorgt ervoor dat je zorgeloos en ontspannen kunt duiken en fotograferen. Het vrijgehouden batterijcompartiment en de lensrelease knop zorgen ervoor dat je snel accu’s of lenzen kunt wisselen met een minimum aan handelingen. Het zijn kleine verbeteringen, maar ze dragen zeker bij aan het gebruiksgemak. Voor onderwaterfotografen met een voorkeur voor het Micro Four Thirds systeem is de OM SYSTEM OM-1, gecombineerd met de Nauticam NA-OM1 behuizing, misschien wel het allerbeste systeem. Voorlopigblijft hij in ieder geval in mijn cameratas!

Tip 1: Het aanpassen van de helderheid
Omdat het onder water relatief donker is en je ogen daaraan wennen, is het slim om de helderheid van de zoeker naar beneden aan te passen. Als je dat niet doet, kan het zijn dat je bij het beoordelen van je foto’s onder water onterecht je foto’s te licht inschat. Als je vervolgens de belichting daaraan aanpast, kom je thuis met onderbelichte foto’s. Als je de helderheid van de zoeker, en eventueel ook van de monitor, instelt op -3, dan zul je een veel betere beoordeling kunnen
maken. Voor het beoordelen van de belichting kun je ook gebruik maken van de histogramfunctie in de camera. Dat is natuurlijk onafhankelijk van het zoekerbeeld en altijd nauwkeurig. Het maken van opnamen met een langere sluitertijd is  een enkel probleem. De in-body beeldstabilisatie corrigeert tot maximaal 8 EV-stappen. Als er geen snel zwemmende vissen in beeld zijn, kun je probleemloos scherpe foto’s maken met lange sluitertijden van bijvoorbeeld 1/30 seconde.

Tip 2: werken met sluitertijden
De flitsersynchronisatietijd van de OM-1 is 1/1250. Dat is de korte sluitertijd waarmee je normaal gesproken kunt werken met gebruik van een flitser. Als je de Olympus FL-LM3 gebruikt, kun je inderdaad geen korte tijd instellen. De Nauticam  flash trigger is een manual trigger en de OM-1 blokkeert daarom niet de sluitertijd. Je kunt de sluitertijd dus vrij instellen. Bij een te korte sluitertijd zul je de sluiter terugzien in de foto’s. In de praktijk kan ik met deze setup zonder problemen fotograferen tot en met een sluitertijd van 1/400. Pas bij 1/500 wordt de sluiter zichtbaar. Die kortere sluitertijd komt heel goed van pas bij opnamen met veel omgevingslicht (groothoek met felle zon in beeld).